De ziekte van Parkinson

De Ziekte van Parkinson: Inzicht en Behandeling

De ziekte van Parkinson is een complexe en progressieve hersenaandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Hoewel de ziekte niet te genezen is, kunnen behandelingen en een gezonde levensstijl helpen om de symptomen te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren. In deze blog bespreken we wat Parkinson is, hoe het ontstaat, welke symptomen ermee gepaard gaan en welke behandelingen beschikbaar zijn.

Wat is de ziekte van Parkinson?

De ziekte van Parkinson is een neurodegeneratieve aandoening die ontstaat door het afsterven van zenuwcellen in de substantia nigra, een deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van dopamine. Dopamine is een neurotransmitter die essentieel is voor het reguleren van bewegingen, emoties en bepaalde cognitieve functies. Een tekort aan dopamine leidt tot de kenmerkende motorische en niet-motorische symptomen van Parkinson.

De ziekte verloopt progressief, wat betekent dat de klachten in de loop van de tijd toenemen. Hoe snel dat gebeurt, verschilt per persoon. Parkinson komt meestal voor bij mensen boven de 60 jaar, maar kan in zeldzame gevallen ook op jongere leeftijd optreden.

Symptomen van Parkinson

De symptomen van Parkinson variëren per persoon, maar de meest voorkomende zijn:

Motorische symptomen:

• Trillen (tremor): Onwillekeurige bevingen, vaak beginnend in de handen of vingers.

• Spierstijfheid (rigiditeit): Verhoogde spierspanning die bewegingen bemoeilijkt. Dit is bijvoorbeeld ook merkbaar in de aangezichtsspieren. Mensen met Parkinson hebben vaak verminderde gezichtsuitdrukkingen aangezien de spieren die de mimiek verzorgen minder beweeglijk zijn.

• Traagheid van beweging (bradykinesie): Vertraging in het initiëren en uitvoeren van bewegingen.

• Evenwichtsproblemen en houdingsinstabiliteit: Moeite met het behouden van balans, wat het risico op vallen verhoogt.

• Apart gangpatroon: minder armzwaai, meer voorovergebogen houding, kleinere schuifelende pasjes.

• Freezing: blokkeren tijdens het stappen, je voeten lijken vastgeplakt aan de grond.

  
  

  

  Fig. 1: Kenmerkende houding bij de ziekte van Parkinson

Niet-motorische symptomen:

• Slaapproblemen: Moeite met inslapen en doorslapen, levendige dromen en slaapstoornissen. Je dromen uitleven in je slaap (meebewegen met hetgeen in je droom gebeurt) kan een van de 1e tekenen zijn van Parkinson, vooral als dit vaker voorkomt.

• Verminderde reukzin

• Obstipatie: Problemen met de stoelgang door tragere darmbewegingen.

• Cognitieve achteruitgang: Problemen met geheugen en concentratie.

• Stemmingsstoornissen: Depressie en angst komen vaak voor bij mensen met Parkinson.

  
  

Oorzaken en risicofactoren

De exacte oorzaak van Parkinson is nog niet volledig begrepen, maar het is waarschijnlijk een combinatie van genetische en omgevingsfactoren. In sommige gevallen speelt erfelijkheid een rol, vooral wanneer de ziekte op jonge leeftijd optreedt. Daarnaast kunnen externe factoren, zoals blootstelling aan bepaalde toxines en langdurige blootstelling aan pesticiden, het risico verhogen. Er wordt gezien dat mensen die nabij regio's wonen waar bepaalde oplosmiddelen en zware metalen (industrie) gebruikt worden, alsook sommige pesticiden (boerderij), een beduidend hoger risico hebben op het ontwikkelen van de ziekte.

Behandelingsmogelijkheden

Hoewel Parkinson niet te genezen is, zijn er verschillende behandelingen die gericht zijn op het verlichten van de symptomen:

Medicatie:

• Levodopa (L-Dopa): De meest effectieve medicatie die in de hersenen wordt omgezet in dopamine en helpt bij het verbeteren van de motorische symptomen.

• Dopamine-agonisten: Nemen de werking van dopamine gedeeltelijk over en kunnen als aanvulling of alternatief voor levodopa worden gebruikt.

• MAO-B-remmers en COMT-remmers: Vertragen de afbraak van dopamine en kunnen de werking van levodopa verlengen.

Het is belangrijk om medicatiegebruik af te stemmen met een neuroloog, omdat de effecten en bijwerkingen per persoon kunnen verschillen.

Therapieën en ondersteuning:

• Fysiotherapie: Gericht op het verbeteren van balans, mobiliteit en kracht.

• Ergotherapie: Helpt bij het aanpassen van dagelijkse activiteiten en hulpmiddelen.

• Logopedie: Kan ondersteuning bieden bij spraak- en slikproblemen.

  
  

Diepe hersenstimulatie (DBS):

Bij sommige patiënten kan diepe hersenstimulatie (DBS) overwogen worden. Dit is een chirurgische ingreep waarbij elektroden in specifieke hersengebieden worden geplaatst. Deze elektroden geven elektrische pulsen af om bepaalde symptomen van Parkinson te verminderen.

Het belang van een actieve en gezonde levensstijl:

Naast medische behandelingen is het onderhouden van een actieve en gezonde levensstijl cruciaal. Regelmatige lichaamsbeweging helpt om de mobiliteit te behouden en de progressie van symptomen te vertragen. Daarnaast spelen voeding en stressmanagement een belangrijke rol:

• Regelmatig bewegen: Wandelen, zwemmen, fietsen en krachttraining helpen om de spieren en gewrichten soepel te houden en zo het risico op bijvoorbeeld valincidenten te vermijden. Het houdt je zelfredzaamheid en quality of life zo hoog mogelijk!

  
  

  

  Fig. 2: De invloed van beweging en een actieve levensstijl op menselijk functioneren bij het ouder worden

• Gezonde voeding: Een dieet rijk aan vezels, antioxidanten en gezonde vetten ondersteunt het darmmicrobioom en de hersengezondheid en kan obstipatie verminderen.

• Voldoende slaap: Een goed slaappatroon helpt bij het verminderen van vermoeidheid en stemmingswisselingen.

• Stressmanagement: Ontspanningstechnieken zoals yoga en mindfulness kunnen helpen bij het omgaan met stress en angst.

  
  
  

  

  

Wanneer moet je een arts raadplegen?

Hoewel Parkinson een langzaam progressieve ziekte is, is het belangrijk om een arts of neuroloog te raadplegen bij:

• Onverklaarbare trillen of stijfheid die niet overgaat.

• Evenwichtsproblemen die vallen veroorzaken.

• Cognitieve of stemmingsveranderingen die invloed hebben op het dagelijks leven.

• Problemen met slikken of spraak.

  
  

Vroegtijdige diagnose en behandeling kunnen helpen om het ziekteverloop beter te beheersen.

Conclusie

De ziekte van Parkinson brengt diverse uitdagingen met zich mee, maar met de juiste behandeling en ondersteuning kunnen veel mensen een actief en kwaliteitsvol leven blijven leiden. Het is essentieel om samen te werken met zorgverleners en naasten om een behandelplan op maat te ontwikkelen dat aansluit bij de individuele behoeften en omstandigheden.

Wil je graag begeleiding? Maak een afspraak met een van onze kinesitherapeuten en begin aan jouw actieve toekomst.

Maak een Afspraak